Udostępnij
Miasto to kojarzone jest głównie z sanktuarium na Zielonej Górze, ale pałac Zdziar nad Sazavą, znajdujący się u jej stóp to kawał historii i ciekawe wnętrza spod ręki Santiniego. To ciekawe miejsce, które warto odwiedzić przy okazji pobytu w okolicy!
Pałac Zdziar nad Sazawą – lokalizacja
Pałac Zdziar nad Sazawą zlokalizowany jest północnej części kraju (czeski odpowiednik województwa) Wysoczyzna w Republice Czeskiej. Od stolicy regionu – Jihlavy, Zdziar nad Sazawą oddalony jest o około 40 kilometrów. Jeżeli potrzebujecie szerszego kontekstu to mieści się on mniej więcej w połowie drogi pomiędzy Brnem, a Pardubicami. Pałac, a właściwie cały kompleks, znajduje się na północ od centrum miasta.
Tuż przy pałacu znajduje się spory parking, od którego do pałacu macie kilkadziesiąt metrów. Jest to dobre miejsce na postój w trasie. Zarówno pałac jak i jego okolica w sezonie i weekendy to popularne kierunki, a le nie powinniście mieć miejsca ze nalezieniem miejsca do zaparkowania.
Przed wizytą warto zajrzeć na stronę pałacu i sprawdzić czy nie odbywa się akurat jakieś ciekawe wydarzenie – Pałac Zdziar nad Sazawą – strona www.
Historia obiektu
Pałac Zdziar nad Sazawą jest nieodłącznie związany ze znajdującym się w tym miejscu klasztorem. W 1252 roku Boček z Kunštátu (w niektórych materiałach figuruje także „z Obřany”) założył klasztor cystersów (Fons Mariae Virginis), który uchodził za jeden z najlepiej prosperujących na ziemiach czeskich. Na przestrzeni lat, dobra te zmieniały swoich właścicieli, a w 1613 roku dokonana została kasata klasztoru. W międzyczasie został on spalony podczas wojen husyckich i zdobyty podczas wojenczesko-węgierskich. W późniejszym okresie dokonano wiele przebudów, które zmieniły pierwotny układ budynków.
Klasztor powrócił na miejsce za sprawą Jana Greinfelsa, który zakupił dobra od od spadkobiercy kardynała Maksymiliana z Ditrichštejna. Za rozwój opactwa odpowiedzialni byli kolejni opaci Benedykt Zaunmuller, Edmund Wagner i Václav Vejmluva. To właśnie ten ostatni zaprosił do współpracy Santiniego. Przez lata na jego terenie dokonano wiele przebudów. Z powodu pożaru w 1784 roku, za prośbą opata Otto Steinbacha klasztor został zlikwidowany. Kościół klasztorny stał się wtedy kościołem parafialnym. Rozebrano mniej więcej 2/3 budynków klasztornych, które nie nadawały się do użytku.
Majątek Zdziar kupił w 1826 r. Josef Vratislav z Mitrovic (najwyższy marszałek Królestwa Czeskiego). Następnie był własnością rodziny Clam-Gallas, a ostatnimi właścicielami (do 1945 r.) byli Kinscy. Po wojnie pałac Zdziar nad Sazawą został upaństwowiony. Mieściło się w nim wyjątkowe Muzeum Książki. Rodzina Kinskich odzyskała majątek w 1991 roku.
W 2018 roku pałac otrzymał nagrodę specjalną Ministra Rozwoju Regionalnego.
Muzeum Nowej Generacji
Pałac Zdziar nad Sazawą to nie tylko interesująca architektura. Znajduje się w nim także Muzeum Nowej Generacji. Być może nazwa na pierwszy rzut oka niewiele Wam mówi, ale jest to multimedialna wystawa pełnia technologii, świateł, cieni i dźwięków. Oglądając ją poznacie dokładnie dzieje pałacu i okolicy na przestrzeni 800 lat historii.
Muzeum Nowej Generacji czynne jest w zależności od sezonu. W sezonie (od maja do września) otwarte jest ono siedem dni w tygodniu od 9.00 do 18.00. Poza sezonem natomiast czynne jest ono od wtorku do niedzieli w godzinach 9.00 – 17.00. Bilet wstępu do muzeum kosztuje 250 CZK dla osoby dorosłej oraz 200 CZK dla dzieci w wieku 6-17 lat. Studenci i seniorzy płacą 210 CZK, a bilet rodzinny dla dwóch osób dorosłych i trójki dzieci kosztuje 775 CZK. Jeżeli planujecie dłużej zostać to warto kupić bilet łączony, który obejmuje Muzeum oraz zwiedzanie terenu pałacu, ale o tym bilecie za chwilę.
Muzeum wyposażone jest w audioprzewodnik, w których dostępny jest język polski. Bardzo duży plus za to, że narracja w każdym języku jest bardzo profesjonalnie nagrana, a przez ekspozycję prowadzi nas głos małej dziewczynki, cystersa i innych postaci. Bardzo dobrej jakości nagranie lektorskie, którego aż miło się słucha. Niektóre eksponaty same uruchamiają nasz audioprzewodnik, a przy pozostałych, na urządzeniu wpisujemy numer, który naklejony jest na eksponacie.
Ekspozycja znajduje się na dwóch piętrach i opowiada o bardzo różnych rzeczach skupionych wokół dawnego klasztoru, na terenie którego się znajdujemy, ale i całej okolicy. Rewelacyjną robotę robią światła i dźwięk. Jeżeli chcecie posłuchać historii każdego z eksponatów to spokojnie zarezerwujcie co najmniej godzinę czasu, a może i więcej.
Kościół Najświętszej Marii Panny i Świętego Mikołaja
Pałac Zdziar nad Sazawą ma na swoim terenie wyjątkowy kościół, który jest pozostałością po czasach klasztornych. Przebudowany on został przez Jana Santiniego, który jak już wiecie projektował także położone niedaleko sanktuarium na Zielonej Górze.
Budowa kościoła rozpoczęła się w 1252 roku, ale na przestrzeni lat był wielokrotnie przebudowywany. Jego budowa zakończona została prawdopodobnie w 1263 roku, a rok później zostały poświęcone w nim ołtarze. Była to świątynia gotycka przebudowana na barokową z charakterystycznymi dla Cystersów elementami wyposażenia i architektury.
Na terenie kompleksu oprócz kościoła znajduje się także Kaplica studniowa. To wyjątkowy obiekt. Ta dziesięcioboczna, gotycko-barokowa budowla pierwotnie połączona była z krużgankiem klasztoru. W środku znajduje się studnia z marmurową obudową oraz kuta brama. Autorstwo kaplicy przypisuje się również Janowi Santiniemu.
Wnętrza
Pałac Zdziar nad Sazawą udostępniony jest w znacznym stopniu dla turystów. Wyłączone są pomieszczenia biurowe oraz mieszkalne właścicieli – rodziny Kinskich.
Zwiedzanie terenu z przewodnikiem możliwe jest od maja do września, od poniedziałku do niedzieli w godzinach 9.30 oraz 13.30. W kwietniu i październiku we wtorki, czwartki i soboty również o 9.30 i 13.30. Planując dłuższy pobyt w okolicy warto skorzystać z biletu łączonego „Klucze do pałacu”. Obejmuje on zarówno opisywane przed chwilą Muzeum Nowej Generacji oraz zwiedzanie terenu pałacu. Bilet taki dla osoby dorosłej kosztuje 400 CZK, a dla dzieci w wieku 6-17 lat 320 CZK. Studenci i seniorzy zapłacą 330 CZK. Podobnie jak w przypadku zwiedzania samego muzeum, możemy również zaopatrzyć się w bilet rodzinny (2+3) w cenie 1200 CZK.
Na trasie zobaczycie barokowe stajnie i salę reprezentacyjną opata. W pierwszym z tych obiektów znajduje się ekspozycja poświęcona rodzinie Kinskich. Same stajnie prezentują się niesamowicie. Równie dobrze mogły by służyć jako pomieszczeniach reprezentacyjne pałacu.
Warto zwrócić jednak uwagę na Salę Reprezentacyjną zwaną także Salą Owalną. Prałaturę również zaprojektował J.B. Satnini – wybitny architekt, którego projekt kościoła św. Jana Nepomucena na położonej za niewielkim stawem Zielonej Górze uzyskał wpis na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Budynek opata powstał w 1727 roku, a wspomniana sala owalna mierzy 14,5 metrów długości oraz 9,8 metrów szerokości. Nadaje się ona doskonale do organizowania różnego rodzaju wydarzeń, w tym ślubów.
Ogrody i stawy
Pałac Zdziar nad Sazawą to nie tylko budynki. Pomiędzy nimi wplecione jest sporo zieleni. Czekają na Was pięknie przystrzyżone trawniki, klomby i zioła, ale także dawne stawy rybne. Dzisiaj nie pełnią już swojej funkcji, ale przypominają o historii obiektu. Zieleń jest ładnie zaaranżowana i zadbana na terenie całego obiektu.
Podczas mojej wizyty trwały prace archeologiczne. W miejscach, gdzie dzisiaj widoczne na pierwszy rzut oka były tereny zielone, pod powierzchnią ziemii, w odkrywkach widoczne były ślady zabudowań, fundamentów i bruku sprzed setek lat.
Noclegi, eventy i kawiarnia
Pałac Zdziar nad Sazavą to nie tylko architektura i historia. W pomieszczeniach na terenie kompleksu możecie zostać na noc. Do dyspozycji gości są pokoje w Domu Ogrodnika, dawnej dzwonnicy, młynie czy też budynku przy fontannie. Pomimo historycznej atmosfery dookoła, pokoje są urządzone stylowo i wyposażone w potrzebne udogodnienia takie jak Wi-Fi czy ekspres do kawy.
Pałac ten jest też miejscem, w którym możesz zorganizować swój ślub czy imprezę firmową. Aktualnie trwają także prace nad zagospodarowaniem nowej powierzchni, która jeszcze zwiększy możliwości pałacu w tym obszarze. Pałac posiada specjalną podstronę dotyczącą oferty wydarzeń.
Po zwiedzaniu pałacu lub sanktuarium św. Jana Nepomucena możecie skorzystać także z oferty kawiarni, w której czekają na Was ciasta, przekąski, cydr, wino czy napoje. Na terenie kompleksu znajduje się także sklepi z produktami regionalnymi. Znajdziecie w nim zarówno pamiątki jak i lokalne produkty kulinarne takie jak zioła, syropy czy przetwory.
Co w okolicy?
Kraj Wysoczyna obfituje w różnego rodzaju atrakcje. Na początku warto zdecydowanie zwrócić uwagę na te wpisane na listę światowego dziedzictwa UNESCO. Trzebicz to miasto, które na liście tej znalazło się dzięki dawnej Dzielnicy Żydowskiej (z cmentarzem żydowskim) oraz Bazylice św. Prokopa. To wyjątkowe i urokliwe miasto, które zdecydowanie warto odwiedzić.
Drugim miastem jest Telcz. Rynek miejsc z kolorowymi, kamienicami to unikat na skalę światową. Prezentuje się interesująco i jest bardzo fotogeniczny. Oczywiście w mieście warto odwiedzić także znajdujący się niedaleko rynku pałac z ogrodem. Możemy w mieście również skorzystać z wież widokowych i spojrzeć na nie z góry lub spróbować eksplorować podziemia. Trzecim zabytkiem z listy UNESCO jest opisywany Zdziar nad Sazawą, a konkretnie kościół św. Jana Nepomucena.
Warto także wyjść poza wspomnianą listę. Polecam wizytę w Lipnicach nad Sazawą, gdzie możemy zwiedzić zamek oraz dom Jarosława Waszak – autora przygód Dzielnego Wojaka Szwejka. Sam zamek, również robi spore wrażenie, podobnie jak położony nieopodal zamek Roštejn.
Warto odwiedzić?
Pałac Zdziar nad Sazawą to niepozorne, ale ciekawe miejsce, a właściwie cały kompleks. Na jego terenie znajduje się m.in. kościół i szkoła. Sąsiedztwo wpisanego na listę światowego dziedzictwa sanktuarium św. Jana Nepomucena na Zielonej Górze sprawia, że zdecydowanie warto tam przyjechać.
Jeżeli planujecie wizytę na Wysoczynie to oprócz Trzebiczy i Telczy koniecznie zajrzyjcie do Zdziaru nad Sazawą i zaplanujcie tutaj swój dzień!
