Udostępnij
Jak często zwiedzacie szpitale? Pewnie tak jak i mnie nie zdarza się Wam to regularnie. Kiedy zobaczyłem informacje o tym miejscu, wiedziałem, że będzie ono interesujące. Hospital Kuks, bo tak się nazywa, ma bardzo bogatą historię, ale o niej za chwilę.
Szpital Kuks, pomimo swojej nazwy nie jest miejscem, które przypomina współczesną placówkę medyczną. Jest to, a właściwie był ogromny kompleks wypoczynkowy. Obecnie Kuks to przede wszystkim nazwa wsi i gminy powstałej przed wiekami.
Hospital Kuks – lokalizacja
Kuks znajduje się w regionie Czech, którego stolicą jest Hradec Kralove. Od granicy z Polską dzieli go około 50 kilometrów. Przed wjazdem na teren kompleksu znajduje się parking, na którym bez problemu możecie zostawić swój samochód. Zarówno jeden, jak i drugi brzeg doliny bogaty jest w atrakcje ale aby odwiedzić je wszystkie czekać Was będzie niedługi spacer.
Zwiedzanie
Jeżeli chodzi o zwiedzanie całego kompleksu, to wejść na jego teren możecie za darmo. Zwiedzanie obiektów wymaga jednak zakupu biletu. Miejsce to jest otwarte w sezonie codziennie (lipiec-sierpień), a poza sezonem zamknięte jedynie w poniedziałki. Kuks jest nasycony barokiem do granic możliwości, a jego duszą są rzeźby, które możecie spotkać tu na każdym kroku. Oprócz opisanych poniżej miejsc możecie także zwiedzić znajdujące się tam muzea. Ceny biletów są zróżnicowane i zależą od tego, co chcemy zobaczyć. Hospital (60 minut) – 120 koron, Krypta Sporków (15 minut) – 30 koron, Apteka (30 minut) – 50 koron, Historia produkcji leków (bez przewodnika) – 40 koron.
Historia
Kuks to kompleks uzdrowiskowo-rezydencyjny założony przez hrabiego F. A. Šporka w 1695 roku. Składał się on z pałacu, łaźni, gościńca, teatru, biblioteki, klasztoru i szpitala. Szpital, który był przytułkiem dla weteranów wojennych działał do 1938 roku. Nie bez powodu nazywany jest perłą czeskiego baroku. Hrabia nie oszczędzał pieniędzy podczas budowy. W czasach świetności uzdrowisko to było większe i bardziej znane niż Karlove Vary. Uzdrowisko zostało zniszczone przez powódź – dwa lata po śmierci założyciela.
Kuks – brzeg życia
Cały kompleks, rozciągający swe granice na dwóch brzegach malowniczej doliny, był świadectwem dawnej świetności i bogactwa kulturowego. Na tzw. brzegu życia, dominującym nad okolicznym pejzażem, wznosił się majestatyczny pałac, symbol siły i potęgi jego właścicieli. Towarzyszył mu teatr – miejsce, gdzie rozgrywały się dramaty i komedie, odbijając pulsujące życie kulturalne ówczesnych czasów. Łaźnie znajdujące się w kompleksie były odzwierciedleniem antycznych tradycji, miejscem relaksu i dbałości o ciało, co w tamtych czasach uznawano za element ważny dla zdrowia i dobrego samopoczucia. Natomiast biblioteka, zapełniona księgami i rękopisami, była skarbcem wiedzy, gdzie można było oddać się studiom i rozmyślaniom nad literaturą, historią i nauką.
Niestety, wiele z tych okazałych budowli nie przetrwało próby czasu. Niektóre elementy kompleksu zatraciły się całkowicie, pozostawiając po sobie jedynie fragmenty murów, fundamenty, które jeszcze stawiają opór czasowi, czy też ledwie widoczne ślady w ziemi. Teraz już tylko wyobraźnia pozwala nam odtworzyć pełnię ich dawnej okazałości, a opowieści i legendy przekazywane z pokolenia na pokolenie są nielicznymi świadkami minionych epok. To, co kiedyś było świadkiem codziennego życia, spotkań towarzyskich, rozwoju intelektualnego i artystycznego, dziś jest jedynie cichym echem przeszłości.
Kuks – brzeg śmierci
Główny kompleks, który możemy dzisiaj zwiedzać znajduje się na tzw. brzegu śmierci. Obiekty, które się na nim mieściły miały wspierać odwiedzających i mieszkańców w sferze duchowej. Jeszcze przed wejściem do obiektów możemy podziwiać rzeźby – alegorie Religii, Cnót i Grzechów autorstwa Mateusza Bernarda Brauna. Są to kopie oryginalnych rzeźb, które możemy obejrzeć w budynku.
Wnętrza
Podczas zwiedzania mamy możliwość obejrzenia pomieszczeń szpitalnych i zapoznania się z historią całego kompleksu. Dowiemy się tam o właścicielach i ich losach. Makabryczną ciekawostką jest fakt, że Franciszek Antoni Spork na honorowym miejscu w swoim pokoju przechowywał czaszkę matki – dziś możemy ją obejrzeć w gablocie. W pierwszej części wystawy możemy również zapoznać się z makietą całego terenu.
Freski
Jednym z bardziej znanych elementów szpitala Kuks jest galeria – Taniec Śmierci. Została odkryta podczas prac remontowych. Na kilkudziesięciu freskach śmierć odprowadza do krainy wiecznego spoczynku biedaka, dziecko, króla czy papieża – symbolika całego dzieła jest prosta – wobec śmierci wszyscy jesteśmy równi.
Apteka
Pomieszczenie to zobaczyłem jako jedne z pierwszych na zdjęciach obiektu i od razu zwróciło ono moją uwagę. Jest po prostu piękne i robi ogromne wrażenie. Starannie posegregowane leki i zioła przypominają w tych pałacowych wnętrzach, że mamy jednak doczynienia ze szpitalem. Ciekawostką jest wiszący nad drzwiami jednorożec, którego róg miał być antidotum na trucizny. Ta część kompleksu nazywana jest Apteką pod jabłkiem granatu.
Rzeźby
Jak już wspominałem duszą Kuksu są rzeźby. Znajdziecie je w wielu miejscach. Warto zwrócić uwagę na alegorie Cnót i Grzechów stworzone przez Mateusza Bernarda Brauna. Są to postacie 24 kobiet, które symbolizują dobre i złe cechy człowieka.
Cmentarz
Za ogrodem, poprzez niewielką furtkę możemy przejść na stary cmentarz. Groby Šporków znajdują się w budynku. Cmentarz jest stary i nieduży. Na środku widać ślad po jakiejś dużej kaplicy, pod ziemią widać kryptę.
Kościół
Jest to świątynia pod wezwaniem Św. Trójcy. Pod nim znajdują się groby rodziny Sporków. Możemy zwiedzać zarówno wnętrze świątyni jak i jej zakrystię. Kościół nie jest duży, ale robi wrażenie.
Ogród
Za budynkami znajduje się ogród, w którym aktualnie uprawiane są różne zioła. Kiedyś można było tu znaleźć także owoce i warzywa, które mnisi uprawiali dla własnych potrzeb (kuchnia i apteka). Dzisiaj można pospacerować wśród równo przyciętego żywopłotu i odpocząć patrząc na kompleks.
Warto odwiedzić Kuks?
Szpital Kuks to miejsce piękne i majestatyczne. Jeżeli będziecie w okolicy to powinien być to numer jeden na Waszej liście. Ciekawa historia, fantastyczne wnętrza i rzeźby w połączeniu panującą tam atmosferą sprawiają, że jest to miejsce magiczne.
