Udostępnij
Wiele cmentarzy żydowskich odwiedziłem w Polsce. W większości były to kirkuty już nieczynne, a nierzadko zapomniane. Wybierając się do Tel-Avivu usłyszałem o cmentarzu Trumpeldor, który jest jednym z najważniejszych w kraju i postanowiłem go odwiedzić.
Całkowitym zbiegiem okoliczności mój pierwszy nocleg w Tel-Avivie znajdował się rzut beretem od tego cmentarza. Moja sytuacja Covidowa nie pozwoliła mi jednak na wizytę (pozytywny test na COVID). Nadrobiłem podczas przedostatniego dnia mojego pobytu.
Lokalizacja i dojazd
Cmentarz ten znajduje się pomiędzy ulicami Trumpeldor, Hovevei Tsiyon, Bograshov i Pinsker. Zlokalizowany jest on w centrum (dzielnica Lew ha-Ir) miasta i bez problemu w jego okolice można dojść na piechotę lub skorzystać z komunikacji miejskiej. Aby wejść do środka musimy skorzystać z bramy wejściowej, obok której znajdziecie również garść informacji o tym miejscu.
Historia cmentarza
W 1902 roku roku wybuchła epidemia cholery, który szybko dotarła również do Palestyny. Tureckie władze (wtedy było to Imperium Osmańskie), zakazały chowania zmarłych w centrum miasta. Wtedy właśnie przywódca żydowskiej społeczności, położonego nieopodal osiedla Newe Cewek zwrócił się z prośbą do władz o utworzenie cmentarza żydowskiego.
W tym samym roku cmentarz został założony. Pierwszą osobą pochowaną na kirkucie był Samuel David Gershin-Zane. Początki cmentarza wiążą się także z wieloma grobami bezimiennymi – ofiarami wspomnianej już epidemii. Przez 30 lat był to jedyny cmentarz w Tel-Avive, aż do otwarcia kirkutu Nahalat Yitzak.
Stan obecny
Cmentarz położony jest pomiędzy budynkami mieszkalnymi i zajmuje powierzchnię ponad 10 akrów i nazywany jest Cmentarzem Starym. Pochowane jest na nim ponad 5 tysięcy osób.
Na cmentarzu znajdziecie informacje po angielsku, ale nie ma ich dużo. Jeżeli macie możliwość wybierzcie się z kimś lokalnym, kto zna historię i język, aby na bieżąco omawiać poszczególne groby czy pomniki i dowiedzieć się o nich więcej, bo za każdym z nich stoi coś ciekawego.
Otwarty jest on codziennie oprócz szabatu w godzinach 6.30 do 19.00. W piątek, dzień poprzedzający Szabat, cmentarz zamykany jest o 14.00.
Pochowani są tu założyciele miasta, pierwsi mieszkańcy oraz postacie kulturalne i historyczne. Możecie odwiedzić tam groby Ehad Ha’ama, Haima Arlozorova, Haima Nachmana Bialika, Menahema Sheinkina, Dov Hoza. Na cmentarzu pochowani są także liderzy ruchu syjonistycznego tacy jak Max Nordau, Meir Dizengoff i Shaul Tchernichovsky.
Na cmentarzu znajduje się także grób Moshe Sharetta, którego wizerunek znajduje się na banknocie 20 szekli. Podobno poprosił, aby jego nagrobek nic nie mówił. Tablica nad jego grobem zawiera jednak ogromną ilość tekstu. Według Mary Friedman ma być to prowokujący do myślenia przykład tego, jak narzucamy nasze wspomnienia tym, którzy odeszli.
Warto odwiedzić?
Cmentarz Trumpeldor ma ciekawą lokalizację i prezentuje się bardzo dobrze. Znajomi mieszkający w Tel-Avive stwierdzili, że na cmentarzu Trumpeldor pochowane są „wszystkie ulice Tel-Avivu” – znaczy to, że wielu z patronów ulic w mieście spoczywa właśnie na cmentarzu Trumpeldor. Warto odwiedzić to miejsce i pospacerować po nim. Wiele osób mówi, ze wizyta na cmentarzu Trumpeldor to wędrówka po społecznej, kulturalnej i politycznej historii Izraela.
