Udostępnij
Wąchock zazwyczaj kojarzy się z sołtysem i dowcipami. Jakiś czas temu jednak wpadły mi w oko pewne ruiny, które postanowiłem odwiedzić. Pałac Schoenbergów w Wąchocku ma lata świetności już za sobą, ale nadal prezentuje się okazale!
Lokalizacja
Pałac zlokalizowany jest w Wąchocku (świętokrzyskie). Tuż obok znajduje się Zalew, pomnik sołtysa, klasztor cystersów i przystanek PKP. Samochód można zostawić na parkingu przy pomniku Sołtysa lub tuż obok bramy pałacu (mało miejsc).
Historia
Obiekty, które dzisiaj widzimy to pozostałości dawnego zespołu zakładów metalowych wraz z domem zarządu. Tradycje hutnicze w tym regionie sięgają aż XIII wieku. W XVI i XVII wieku działało na terenie Wąchocka co najmniej kilka zakładów. Zgodnie z koncepcją Stanisława Staszica na rzece Kamiennej powstały różnorodne zakłady związane z żelazem. W 1868 roku
23 października 1868 zakład kupił Piotr Hutt, który zmienił profil zakładu na młyn zbożowy.
Obecna budowla powstała po zakupieniu dóbr przez Roberta Naumana. Założył on wtedy fabrykę walców młyńskich, dokonał renowacji młyna oraz wybudował budynek, o którym jest ten tekst. Pomimo, że nazywany bywa on pałacem to była to piętrowy dom mieszkalny (kamienica) w ramach zakładu fabrycznego. Zakład składał się z pięciu budynków fabrycznych oraz tamy i przepustu wodnego.
Kolejnym właścicielem obiektu był zięć Roberta Neumana – Mikołaj Shoenberg i to właśnie jego nazwiskiem „pałac” jest nazywany. Po śmierci fabryką kierowali jego synowie. Opuścili oni Wąchock w 1945 roku, a zakład przeszedł na własność państwa.
Mieścił się w nim następnie posterunek milicji, przedszkole, ośrodek zdrowia czy urząd gminy.
Dzisiaj
Pałac nie jest udostępniony do zwiedzania. Podczas mojej wizyty bramy były pootwierane i na horyzoncie nie było nikogo więc skorzystałem i obszedłem ruiny dookoła. Z tego co udało mi się dowiedzieć właściciel ma w planach renowację i przywrócenie budynkowi funkcjonalności, ale brakuje na to pieniędzy. Właścicielem jest obecnie Stowarzyszenie Novum Flumen.
Jego stan nie jest dobry, ale ciekawa historia i rewelacyjna lokalizacja sprawiają, że pozostaje mieć nadzieję na rychłą renowację.
Obiekt wpisany jest do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Świętokrzyskiego (A.838/1-3).
Warto?
Pałac Schoenbergów w Wąchocku robi spore wrażenie, a przylegające do niego zabudowania przemysłowe jeszcze podnoszą ten efekt.Warto odwiedzić okolicę i zobaczyć te ruiny. Bliskość Klasztoru Cystersów czy cmentarza żydowskiego sprawiają, ze jest to dobry cel na 2-3 godzinne zwiedzanie!
