Kadzielnia – niezwykłe miejsce w centrum Kielc

Niewiele miast może pochwalić się takim miejscem leżącym tak blisko centrum. Kadzielnia, bo o niej mowa prezentuje się piękne zarówno za dnia jak i po zmroku i zachęca turystów do odwiedzin!

Lokalizacja i dostępność

Rezerwat przyrody Kadzielnia znajduje się półtora kilometra od kieleckiego deptaka (ul. Sienkiewicza). Spacer zajmie Wam około 20 minut. Przy samym rezerwacie znajduje się także parking.

Kadzielnia jest otwarta przez całą dobę i prezentuje się inaczej o każdej porze dnia i roku. Szczyt ten wchodzi w skład Pasma Kadzielniańskiego.

Kadzielnia i jej historia

Kadzielnia, to teren, który swoją nazwę zawdzięcza etymologii mającej swoje korzenie w bogatej tradycji i przeszłości. Według jednej z teorii nazwa „Kadzielnia” pochodzi od jałowców, które niegdyś bujnie porastały wzgórze. Te aromatyczne krzewy, wykorzystywane w dawnych czasach do produkcji kadzideł, mogły dać początek nazwie tego miejsca. Druga z teorii wskazuje na możliwość, że nazwa Kadzielnia wywodzi się od słowa „kadzielnik” – dawnego dzierżawcy terenu, który zajmował się.

Historia eksploatacji wapieni w Kadzielni sięga XVIII wieku i kontynuowana była aż do roku 1962. To właśnie wtedy wydobyto ostatnie partie tego cennego surowca. Już na przełomie XVIII i XIX wieku przy kamieniołomach kadzielniańskich zaczęto budować pierwsze wapienniki, co świadczyło o rosnącym znaczeniu tego miejsca dla przemysłu regionu. Dzięki strategicznemu położeniu, niebawem prowadzono tu bocznicę kolejową, która ułatwiała transport wydobywanego surowca.

W 1896 roku, kiedy to Juda Ehrlich stał się właścicielem zakładu, Kadzielnia przeżyła swój rozkwit. Nowy właściciel, inwestując w rozwój i modernizację, zdołał zwiększyć produkcję wapna dziesięciokrotnie. Ehrlich wybudował nowoczesne piece, które znacząco przyczyniły się do wzrostu efektywności pracy.

Następnie, po śmierci Ehrlicha, jego synowie przejęli funkcjonowanie kamieniołomu. Okres II Wojny Światowej to czas, kiedy zakład został przejęty przez władze niemieckie. Kamieniołom w Kadzielni stał się miejscem przymusowej pracy dla żydowskich robotników, których losy były nieodłącznie związane z tym miejscem w tych ciężkich czasach.

Po zakończeniu wojny, zakład został znacjonalizowany i stał się częścią państwowego przemysłu. Ostatecznie, w 1962 roku, zakończono eksploatację wapieni w Kadzielni, a obszar, na którym znajdował się kamieniołom, zyskał częściową ochronę rezerwatową (Skałka Geologów). Dziś to miejsce jest nie tylko cennym obiektem przyrodniczym, ale również kulturalnym i historycznym, gdzie odbywają się liczne wydarzenia, a jego charakterystyczne krajobrazy przyciągają turystów i mieszkańców, pragnących lepiej poznać historię i przyrodę regionu kieleckiego.

Kadzielnia, pomimo iż nie jest już aktywnym kamieniołomem, cały czas żyje – zarówno w świadomości mieszkańców Kielc, jak i w sercach historyków, geologów oraz wszystkich, którzy cenią sobie unikatowe połączenie historii z naturą.

Geologia

Kadzielnia to dawny kamieniołom wapieni dewońskich, położony w samym sercu Kielc. To przestrzeń otwarta dla zwiedzających, pełna niezwykłych zjawisk geologicznych oraz świadectw dawnych czasów. Skały, które obecnie podziwiamy, powstały około 350 milionów lat temu w ciepłym i płytkim morzu, które kiedyś rozciągało się w tej części świata.

Znajdujące się tu wapienie są kopalnią wiedzy dla geologów i paleontologów, gdyż zawierają one bogactwo skamieniałości. Są to nie tylko odciski, ale często dobrze zachowane okazy koralowców, które niegdyś tworzyły rafy, czy gąbki, które stanowiły istotny element dawnych ekosystemów morskich. Ramienionogi, swoimi osadzonymi muszlami, świadczą o dawnych procesach życiowych. Natomiast znalezienie łodzików, goniatytów czy trylobitów to dla miłośników prehistorii nie lada gratka, bo choć są one rzadsze, to przynoszą ze sobą historię dawnych mórz, pełnych różnorodnych form życia.

Równie interesujące, co skamieniałości, są formy krasowe, które stanowią dowód na to, jak woda i czas potrafią przekształcić wapienny krajobraz. Kadzielnia słynie z bogactwa jaskiń, szczelin, oraz nacieków krasowych. Kalcyt, ten piękny i często przezroczysty minerał, można znaleźć tu w formie białej, a czasami nawet pięknej, miodowej.

Warto pamiętać, że te jaskinie i szczeliny nie są jedynie ciekawostką przyrodniczą. Stanowią one również schronienie dla wielu gatunków nietoperzy, które wykorzystują jaskinie Kadzielni jako miejsca odpoczynku, hibernacji czy rozmnażania. To sprawia, że Kadzielnia jest nie tylko miejscem o dużym znaczeniu geologicznym, ale również przyrodniczym.

Jaskinie

Na Kadzielni znajduje się 25 jaskiń i schronisk skalnych. W większości nie są one duże, ale 3 z nich (Jaskinia Odkrywców, Prochownia i Szczelina) zostały połączone ze sobą i udostępnione dla turystów. Podziemna trasa liczy 160 metrów. W jaskiniach występują ciekawe gatunki nietoperzy i pająków.

Amfiteatr na Kadzielni

Trudnym do przeoczenia miejscem na Kadzielni jest znajdujący się tam amfiteatr. Powstał on w 1971 roku i od tamtej pory służył za miejsce rozrywki dla kilku pokoleń Kielczan. Uchodzi on za jeden z najpiękniej położonych amfiteatrów w Polsce! W 2010 roku przeszedł gruntowny remont i aktualnie może pomieścić ponad 5000 widzów.

Odbywało i odbywa się tam sporo ciekawych wydarzeń – Festiwal Harcerski, Sabat Czarownic, Świętokrzyska Noc Kabaretowa czy mniej ciekawych jak Festiwal Muzyki Tanecznej ;).

Pomniki

Będąc na Kadzielni możecie zaobserwować kilka pomników:

• Pomnik Bojowników o Narodowe i Społeczne Wyzwolenie autorstwa Stefana Maja, który góruje nad rezerwatem
• Pomnik Dekalogu, powstały z inicjatywy byłego prezydenta Wojciecha Lubawskiego. Miał symbolizować wspólne wartości wielkich religii monoteistycznych: chrześcijaństwa, judaizmu i islamu. Idea jak najbardziej słuszna, ale wykonanie z betonu razi w oczy.
• Kamienny Krąg Pamięci z rzeźbą „Sen” autorstwa Gustawa Zemły upamiętniający ofiary mordu katyńskiego
• Rzeźba z amonitem – znajduje się od strony Alei Legionów, ale niech Was to nie zmyli, bo amonitów na Kadzielni nie było.
• Ławka Jerzego Kapuścińskiego – znajduje się przy wejściu do jaskiń. Upamiętnia ona postać tego wybitnego przewodnika i regionalisty. Po naciśnięciu przycisku, możemy wysłuchać opowieści na temat Kadzielni nagranej przez Jerzego Kapuścińskiego.

Lodospad i tyrolka

Jeżeli warunki atmosferyczne dopisują (mróz) w zimie na Kadzielni pojawia się lodospad. Nie jest to twór naturalny. Za pomocą pomp woda z jeziorka transportowana jest na szczyt ściany skalnej skąd spływa i zamarza. Wygląda imponująco, a służy do treningu wspinaczki lodowej, która jest sportem bardzo niebezpiecznym i wymagającym.

Fani sportów ekstremalnych mogą poza sezonem zimowym także spróbować zjazdu „Tyrolką”. Niezapomniane widoki i dreszczyk emocji gwarantowany.

Wodospad

Oprócz wspomnianego wyżej lodospadu, od niedawna na Kadzielni znajduje się również wodospad. Stworzony przez człowieka, ale mi się podoba. Pasuje bardzo dobrze do całości rezerwatu dodając mu uroku.

Warto?

Kadzielnia jest jednym z pierwszych miejsc, do których zabieram odwiedzających Kielce gości. Piękna za dnia i tajemnicza po zmierzchu. Jest to miejsce, które robi wrażenie i przypomina o geologicznej i przemysłowej historii regionu. Jeżeli wybieracie się do Kielc, to jest to zdecydowanie jedno z topowych miejsc, które odwiedzić musicie!