Udostępnij
Bieszczady kojarzą się większości z cerkwiami, lecz my odwiedziliśmy ciekawie położony kirkut. Znajduje się on niedaleko centrum Lutowisk, a z jego terenu roztacza się bardzo ładna panorama. Miejscowość ta jest siedzibą władz jednej z największych gmin w Polsce. Cmentarz jest pamiątką po przedwojennej społeczności żydowskiej zamieszkującej te rejony. Drugim miejscem przypominającym o lokalnych Żydach są ruiny synagogi, lecz gdy poszliśmy je obejrzeć akurat rezydował w nich kwiat „podsklepowej” społeczności.
Pierwsze płyty postawiono na cmentarzu w XVIII wieku i jest on drugim pod względem wielkości kirkutem w Bieszczadach. Warto pospacerować po jego terenie oglądając blisko 1000 macew. Ich stan zachowania jest różny, lecz na wielu wyraźnie rysują się płaskorzeźby i inskrypcje.
Gdy 10 lat temu pierwszy raz odwiedziłem cmentarz żydowski na krakowskim Kazimierzu zainteresowałem się symboliką rzeźb na macewach. Po poczytaniu informacji z różnych źródeł wiem, że znajdują się na nich symbole należące do kilku grup. Mogą tam występować motywy roślinne, zwierzęta i przedmioty.
Symbolika
Każda z rzeźb ma swoją symbolikę często opisującą osobę pochowaną. Lwy występowały najczęściej na nagrobkach męskich, podobnie jak jelenie. Ptaki natomiast znajdują się na grobach żeńskich. Zwoje tory pojawiające się na nagrobkach męskich miały świadczyć o znajomości Pisma przez zmarłego. Oprócz wymienionych znaków na cmentarzu spotkać można również: szafę (symbol wiedzy), świecznik (na nagrobkach kobiecych), owoce (w tym wypadku symbol niedojrzałości osoby zmarłej), koronę (jest znakiem Tory, ale może też oznaczać głowę rodu), czy dłonie (na grobach osób służących w świątyni). Na innych cmentarzach występują także takie symbole, jak złamana kolumna, świeca, dzban, korona, gwiazda Dawida, czy jednorożec. Temat jest interesujący. Zwróćcie uwagę na te ciekawe znaki podczas następnej wizyty na żydowskim cmentarzu.
Większości z nas Bieszczady kojarzą się zPołoninami czy z Tarnicą. Warto jednak poznać ich historię od innej strony, a Cmentarz Żydowski w Lutowiskach jest do tego dobrą okazją! :)
Wejście na teren cmentarza
Ptaki i świecznik
Korona i lwy
Jelenie i lwy
Świecznik
Świecznik
Ptaki i świecznik
Jelenie i korona
Lwy i korona
Dłonie i korona
Jelenie, korona i owoce (pierwotnie kolorowe)
