Udostępnij
Często podróżując odkrywamy dalekie kraje, a zapominamy o swoim regionie. Tym razem, w poszukiwaniu świętokrzyskich ciekawostek trafiliśmy do miejscowości Działoszyce, która pomimo tego, że jest niewielka to ma bardzo bogatą historię.
Lokalizacja
Działoszyce to miasto położone w powiecie pińczowskim nad rzeką Nidzicą. Jest to jedno z najmniejszym miast w Polsce. Od Kielc dzielą je 72 km (miasto leży tuż przy granicy z województwem małopolskim).
Historia Działoszyc
Pierwsze wzmianki o Działoszycach pochodzą z 1220 roku. Położone one były na szlaku handlowym z Krakowa do Wiślicy i Skalbmierza. Prawa miejskie otrzymały w 1409 roku od króla Władysława Jagiełły. Miasto posiadało przywilej organizowania 12 jarmarków w roku. Na początku znajdowało się w zaborze austriackim, a od 1815 roku w zaborze rosyjskim. Lokalizacja przy granicy sprawiła, że w Działoszycach rozkwitał handel (często nielegalny – przemyt). W 1820 roku Żydzi stanowili ponad 70% społeczeństwa Działoszyc. Niecałe sto lat później (1899) już prawie 90% mieszkańców stanowili Żydzi. W 1902 roku miasto nawiedził pożar, który strawił 2/3 budynków. Z upływem czasu niewielkie biznesy przegrywały z konkurencją dużych ośrodków. W trakcie I Wojny Światowej pod Działoszycami miała miejsce znacząca bitwa. 107 poległych żołnierzy austro-węgierskich spoczywa na miejscowym cmentarzu w Działoszycach. Podczas II Wojny Światowej cała społeczność żydowska z Działoszyc uległa zagładzie (większość wywieziono do obozu w Płaszowie). Po eksterminacji Żydów Niemcy rozebrali cmentarz, a materiały z niego zostały użyte do budowy drogi.
Kościół
Kościół pw. Świętej Trójcy znajduje się na wzgórzu i łatwo go dostrzec. Powstał w 1222 roku, a później kilkukrotnie był przebudowywany. Jego fundatorem był biskup krakowski Iwo Odrowąż. W kościele znajdują się dwie kaplice – św. Anny (z 1637 roku) i N.M.P. Różańcowej (z 1663 roku). Najstarszą częścią kościoła jest prezbiterium. Znajduje się w nim ołtarz składający się z trzech części. Kościół wpisany jest do rejestru zabytków (nr rej.: A/629 z 11.02.1967)
Ruiny synagogi
W Działoszycach istniała gmina żydowska, w skład której wchodziło kilka okolicznych miejscowości. Majątek gminy stanowiła murowana synagoga, trzy domy modlitwy, łaźnia i dom przytułkowy. Od lat 20 XX wieku obowiązywała w mieście tradycja, że burmistrzem miasta jest Chrześcijanin, a zastępcą Żyd.
Synagoga, której ruiny możemy oglądać powstała najprawdopodobniej w 1852 roku na miejscu drewnianej, która spłonęła. Ruiny wpisane są do rejestru zabytków nieruchomych (nr rej.: A/630 z 4.01.1988).
Co z tą Panoramą Racławicką?
Historię dotyczącą Panoramy Racławickiej opowiedziała mi napotkana mieszkanka Działoszyc. Otóż w w 1893 roku Wojciech Kossak wraz z Janem Styką przebywali w Działoszycach. Udawali się oni stąd do Racławic, aby wykonywać szkice terenu na potrzeby powstającej panoramy. Kossak w latach późniejszych odwiedził Działoszyce raz jeszcze jako oficer austriacki. Odnowił wtedy ołtarz św. Anny oraz wykonał kilka obrazów z widokami z miasta.
Warto?
Nie jest to miejsce na całodniową wycieczkę, ale warto odwiedzić je będąc w okolicy. W powiecie pińczowskim atrakcji czeka na Was sporo. Jadąc z Kielc możecie zajrzeć np. do Węchadłowa czy Sancygniowa. Działoszyce mogą okazać się z ciekawym miejscem na przystanek podczas zwiedzania Ponidzia.
