Udostępnij
Podczas moich podróży odwiedziłem sporo cmentarzy żydowskich. Byłem na tych najbardziej znanych i często odwiedzanych jak kirkut w Krakowie, Łodzi czy Wrocławiu oraz na wielu lokalnych. Cmentarz żydowski w Częstochowie nie istniał jednak w mojej świadomości podróżniczej. Korzystając z pobytu w tym mieście trafiłem na informację o tym kirkucie i postanowiłem go odwiedzić.
Lokalizacja cmentarza żydowskiego w Częstochowie
Żydzi w Częstochowie
Generalnie Częstochowa nie kojarzyła mi się z żydami. Zawsze na to miasto patrzyłem przez pryzmat Jasnej Góry i pielgrzymek. Po zgłębieniu tematu okazało się, że społeczność żydowska w Częstochowie była bardzo duża i dobrze zorganizowana. Przed wojną społeczność ta liczyła ponad 30 tysięcy osób. Podobnie jak większość podobnych podczas II Wojnie Światowej borykała się z wieloma problemami. To właśnie wtedy na terenie Częstochowy powstawały kolejne niemieckie obozy pracy, w których żydzi byli mordowani. Po wojnie w Częstochowie znajdowało około 5 tysięcy żydów. W 1946 roku pozostało z nich około 2 tysiące, ale po pogromie w Kielcach większość z nich wyemigrowała. W latach siedemdziesiątych społeczność ta przestała istnieć. Dopiero po 89 roku zaczęła się odradzać.
Cmentarz żydowski w Częstochowie
Jest to jeden z największych kirkutów (cmentarzy żydowskich) w Polsce, a zajmuje ponad 8 hektarów. Rozglądając się w okolicy widzimy zakłady przemysłowe i Hutę Częstochowa. Wchodząc bramą główną i dochodząc prowadzącą od niej alejką do końca tereny cmentarza łączą się z hałdami jakiegoś zakładu. Kirkut powstał pod koniec XVIII wieku, a w 1907 przebudowany i ogrodzony. Ostatniego pochówku dokonano tu w 1970 roku.
Przez wiele lat cmentarz znajdował się na terenie huty Częstochowa przez co był do niego utrudniony dostęp i możliwe, że to ocaliło go przed całkowitym zniszczeniem.Cmentarz jest zniszczony i narażony na dewastację. Pomimo tego klimat tam jest bardzo mistyczny. Powalone drzewa i bluszcze oplatające nagrobki robią ogromne wrażenie. W porównaniu do zadbanych cmentarzy takich jak wspomniany kirkut w Krakowie czy Wrocławiu tutaj rządzi natura.
Duża część nagrobków jest zniszczona lub przewrócona, ale spora grupa nadal stoi. Widnieją na nich hebrajskie i polskie napisy. Podobnie także jak na innych cmenatrzach rozbudowana jest także symbolika nagrobków. Spotkać tu możecie wiele znaków występujących na żydowskich grobach – są lwy, dłonie, świece i inne. Jeżeli interesuje Was ta tematyka to polecam mój tekst o kirkucie w Lutowiskach (Bieszczady).
Dojazd
Cmentarz żydowski w Częstochowie położony jest przy ul. Złotej w częstochowskiej dzielnicy Dąbie. Jadąc od centrum ma się wrażenie, że dawno już miasto się skończyło. Od Jasnej Góry kirkut oddalony jest o około 10 kilometrów. Droga prowadząca do niego jest asfaltowa, ale ostatni odcinek musicie pokonać już po utwardzonej. Przed bramą można zostawić samochód i pospacerować po cmentarzu. Myślę, że żeby dobrze go poznać powinniście poświęcić co najmniej godzinę.
