Udostępnij
W wielu miejscowościach w Polsce zachowały się cmentarze żydowskie. Często ich stan nie jest najlepszy, ale zazwyczaj są to ostatni świadkowie istnienia społeczności żydowskiej na naszych ziemiach. W świętokrzyskim miejsc takich jest całkiem sporo. Tym razem przed Wami Cmentarz Żydowski w Wąchocku i jego historia.
Lokalizacja
Cmentarz żydowski w Wąchocku znajduje się poza centrum. Najlepiej udać się w kierunku Starachowic (drogą 42) i skręcić w ulicę Partyzantów. Po minięciu rzeki i torów skręcamy w lewo (w ślepą uliczkę). Cmentarz znajduje się przy torach. Nie ma przy nim specjalnego miejsca do zostawienia samochodu, ale jest to droga nieutwardzona więc pozostawienie auta na poboczu na chwilę nie powinno nikomu przeszkodzić.
Cmentarz żydowski w Wąchocku – historia
Cmentarz powstał według różnych źródeł w 1908 lub 1911 roku. Osadnictwo żydowskie na terenie Wąchocka sięga końca XVIII wieku. Oficjalnie gmina powstała jednak dopiero w 1911 roku więc ta druga data powstania cmentarza wydaje się prawdopodobna. W 1921 roku miasteczko zamieszkiwane było przez 469 Żydów, a w 1930 już 650 osób. W 1926 roku gmina żydowska została włączona do innej (Wierzbnik). Rabin przyjeżdżał na modły do istniejącej w miasteczku synagogi.
Podczas II Wojny Światowej wąchoccy Żydzi pracowali w obozach pracy w Skarżysku i Starachowicach. Na terenie Wąchocka nie utworzono jednak getta. W 1942 roku wszystkich Żydów z Wąchocka przewieziono do Starachowic, a następnie do Treblinki.
Po II Wojnie Światowej Żydzi, którzy ocaleli (około 30 osób) z Holokaustu próbowali wrócić do Wąchocka, ale kilkoro z nich zginęło podczas „napadów” lub załatwiania spraw majątkowych. Nieruchomości znalazły nowych właścicieli, a społeczność żydowska przestała istnieć.
Dostępność i stan obecny
Cmentarz jest ogrodzony, a na jego terenie znajduje się około 40 nagrobków. Jak wiele obiektów tego typu został on zdewastowany podczas II Wojny Światowej. Obecnie zajmuje on około 0,25 hektara. Nagrobki wykonane są z piaskowca i mają zbliżone kształty (ciekawym pomnikiem jest ten w kształcie pnia).
Renowacja ogrodzenia cmentarza i uporządkowanie go rozpoczęło się w 2006 roku dzięki środkom i zaangażowaniu Rafaela Fafermana – wąchockiego Żyda, który przetrwał wojnę.
Kirkut wpisany jest do Rejestru Zabytków Nieruchomych Województwa Świętokrzyskiego (A 836).
Warto odwiedzić?
Cmentarz w Wąchocku nie jest dużym obiektem, ale będąc w miasteczku warto i to miejsce odwiedzić, aby mieć kompleksową wiedzę o historii Wąchocka. Macewy są dobrze zachowane i widoczne są na nich interesujące płaskorzeźby co jest dodatkowym argumentem za odwiedzinami!
Będąc w Wąchocku warto odwiedzić znajdujący się tam Pałac.
Identyfikacja nagrobków za stroną sztetl.org.pl
