Udostępnij
Nie ukrywam, że tematy związane z geologią, skamieniałościami i minerałami od dawna mnie kręciły. Kielce w tych obszarach mają się czym pochwalić. Dzisiaj polecam Wam zestawienie ciekawych miejsc właśnie pod tym kątem.
Zacznijmy od tego, że nasze miasto ma wyjątkowe położenie. Na jego terenie odsłaniają się skały z wielu okresów geologicznych (od kambru do triasu). Zalegają ode płytko i często odsłaniają się na powierzchni. W przeszłości w naszym mieście (jak i całym regionie) duży nacisk położony był na przemysł wydobywczy. Ślady tej działalności w Kielcach widoczne są w postaci dawnych kopalń, których część jest dzisiaj rezerwatami. Oprócz ciekawych widoków kryją one jednak sporo tajemnic, których część Wam dzisiaj zdradzę. Gdzie każdy geo-amator wybrać się powinien:
Kadzielnia
Rezerwat położony najbliżej centrum miasta. Robi wrażenie wizualne (zwłaszcza wieczorem) ale i naukowo nie ma się czego wstydzić. Na terenie rezerwatu znajduje się kilkadziesiąt jaskiń z czego jedna (a właściwie połączenie trzech) udostępniona jest do zwiedzania. Spotkacie tu głównie wapienie dewonu. Wśród nich możecie trafić na skamieniałe fragmenty rafy, gąbki, ramienionogi, trylobity, łodziki, goniatyty, klimenie i fragmenty ryb pancernych. W miejscu tym znaleźć można także kalcyt (klasyczny i miodowy) oraz rzadziej piryt, hematyt, galenę, malachit czy azuryt. Miejsce idealne do spacerów. Zabierzcie tam swoich gości z innych miast wieczorem, a na pewno zrobicie wrażenie.
Wietrznia
Jedno z moich ulubionych miejsc. Ma inny charakter niż Kadzielnia, a zawsze była bardziej dla mnie dostępna lokalizacyjnie. Teraz zyskuje na wartości z powodu obecności Centrum Geoedukacji oraz dobrego zagospodarowania i zaopatrzenia w tablice informacyjne. Wietrznia to rezerwat noszący imię Zbigniewa Rubinowskiego. Składa się on z trzech dawnych kamieniołomów: Wietrznia, Międzygórz i Międzygórz Wschodni. Odsłaniają się tam skały dewonu. Można znaleźć różne minerały (kalcyt, kwarc, piryt i inne) oraz skamieniałości (koralowce, trylobity, liliowce, goniatyty, ryby pancerny czy zęby rekinów). Dobre miejsce na spacer, a tablice i aplikacja mobilna opowiedzą Wam sporo o historii Wietrzni też bliższej i dalszej.
Ślichowice
Pomimo, że rezerwat ten położony jest kawałek od centrum to warto go odwiedzić. Znajduje się tu unikatowy w skali europejskiej fałd obalony. W przeszłości na Ślichowicach działały dwa wyrobiska przedzielone grzbietem, w którym możemy podziwiać wspomniany fałd. Na skamieniałości bym nie liczył w dużych ilościach, ale możecie znaleźć tam kalcyt, piryt, kwarc oraz minerały miedzi. To właśnie na Ślichowicach odnotowano chyba jedyny w Kielcach przypadek znalezienia złota. Możecie o tym przeczytać tutaj.
Psie Górki
Pomimo, że Psie Górki to tylko nazwa zwyczajowa, a góra nazywa się Słoneczna to warto to miejsce odwiedzić. Po wejściu na jej szczyt (od ul. Żeromskiego) naszym oczom ukaże się stanowisko dokumentacyjne. Jest to ślad dawnego kamieniołomu na szczycie góry. Odsłaniają się tam wapienie dewonu. Wprawni poszukiwacze mogą znaleźć tam ślady skamieniałości (korale, gąbki) oraz minerały (kalcyt, galena).
Telegraf
To właśnie tutaj znajdziecie najstarsze skały w Kielcach, które pochodzą z kambru. Są to piaskowce kwarcytowe, które oprócz wieku nie mają zbytnich walorów dla odwiedzających. Możecie je zaobserwować na stokach góry (np wchodząc na szczyt w okolicach stoku narciarskiego). Warto dodać, że na zboczu Telegrafu w przeszłości istniał kamieniołom. Znajdował się on na zachodniej stronie góry, a ślady po nim są nadal widoczne.
Karczówka
Ślady górnictwa górnictwa na Karczówce sięgają znacznie dawniej niż pozostałe. Nadal widoczne „szczeliny” górnicze mają swoją genezę w XVII wieku. To właśnie na Karczówce, lokalny górnik Hilary Mala wydobył bryłę galeny, z której powstały trzy rzeźby. Jedna z nich – św. Barbara znajduje się w klasztorze na szczycie góry.
Góra Cmentarna
Odsłonięcie w tym miejscu jest niewielkie, ale na powierzchni ukazują się wapienie dewońskie z różnorodnymi skamieniałościami (koralowce, gąbki i ramienionogi). Miejsce to znajduje się obok parkingu przy cmentarzu starym, za pomnikiem Homo Homini.
WDK
Budynek pozornie z geologią nie związany, ale w środku możecie znaleźć sporo okazów na ścianach i posadzkach. Warto się tam udać, aby mieć pogląd na wykorzystanie naszych regionalnych skał w architekturze.
Katedra
Kolejne miejsce, nie związane z geologią bezpośrednio, ale jeżeli chcecie zobaczyć nasze lokalne skały to powinniście je odwiedzić. Wrażenie robią portale drzwiowe wykonane z „marmurów chęcińskich”, a wprawni obserwatorzy odnajdą spore ramienionogi na posadzce. Warto to miejsce odwiedzić także ze względu na figurę świętej Barbary z galeny (siarczek ołowiu) wydobytej na Karczówce.
Centrum Geoedukacji
Miejsce, o którym można wspomnieć przy okazji opisu Wietrzni, ale myślę, że wymaga osobnej uwagi. Centrum Geoedukacji położone we wschodniej części rezerwatu Wietrznia zaprasza na geologiczną ekspozycję oraz zajęcia terenowe. Dla żądnych wrażeń czeka tam także kapsuła 5d z filmem „Podróż do wnętrza Ziemi”. Obowiązkowy punkt dla każdego geo-amatora.
