Udostępnij
Lubię skanseny! Są to miejsca, gdzie czas się zatrzymał, a patrząc na wnętrza obiektów aż trudno uwierzyć, że kiedyś ludzie żyli w warunkach zupełnie innych niż te, które znamy. Kaszubski Park Etnograficzny we Wdzydzach Kiszewskich odwiedziliśmy podczas krótkiego urlopu na Kaszubach i przyszedł czas, aby Wam opisać to miejsce.
Lokalizacja skansenu
Wdzydze Kiszewskie to wieś położona na Kaszubach (pomorskie) nad jeziorem Radolnym i Jelenim. Jako, że wieś leży na Kaszubach, to warto także dodać oryginalną nazwę miejscowości – Wdzëdzé. Wieś oddalona jest od Kościerzyny o 17 kilometrów. Łatwo traficie do znajdującego się tam skansenu, przy którym mieści się spory parking. Adres placówki to ul. Teodory i Izydora Gulgowskich 68 (to założyciele skansenu, ale o tym później;)).
Godziny otwarcia i bilety
Kaszubski Park Etnograficzny otwarty jest codziennie. Od wtorku do piątku zwiedzanie możliwe jest w godzinach 9.00-16.00, a w sobotę i niedzielę od 10.00 do 18.00. We wszystkie te dni można zwiedzać wnętrza obiektów. W poniedziałek natomiast w godzinach 9.00-16.00 możliwe jest darmowe spacerowanie po terenie parku.
Bilet normalny do skansenu kosztuje 17 zł, a ulgowy 12 zł. Możliwe jest skorzystanie z usługi przewodnika w cenie 70 zł za grupę nie większą niż 15 osób. Moim zdaniem cena za bilet wstępu jest bardzo uczciwa. Utrzymanie w dobrym stanie takiej ilości obiektów wymaga sporych nakładów finansowych.
Ekspozycja
Na zwiedzanie całego terenu skansenu warto zaplanować 2-3 godziny. Zwiedzanie zaczynamy w budynku Karczmy z Rumi, w którym także kupujemy bilety. Podczas naszego pobytu w miejscu tym powstawała nowa ekspozycja więc jest duża szansa, że podczas Waszej wizyty będzie ona już dostępna! Dajcie koniecznie znać czego dotyczy.
Na terenie całego skansenu znajdziecie drogowskazy i tabliczki informacyjne o obiektach oraz te związane z zasadami zwiedzania w dobie koronawirusa. Opisy obiektów dostępne są po polsku, angielsku i kaszubsku.
Wróćmy jednak do zwiedzania!
Jak już pisałem, zwiedzanie zaczynamy w budynku Karczmy z Rumi. Na planie skansenu czekają na nas w sumie 34 obiekty. Możecie podążać za numerami lub po prostu spacerować po terenie parku, ale musicie wtedy uważać na to, żeby nic nie pominąć! My zdecydowaliśmy się na podążanie zgodnie z planem zwiedzania. Na trasie czekają na Was: Wiatrak z Brus, Chałupa z Osieka, Chałupa ze Zdrojna, Chałupa z Oskiego Pieca, Chałupa z Zazdrości, Zagroda szlachecka z Luzina, Kościół z Bożegopola Wielkiego, Zagroda gburska z Garcza, Tartak ze Staniszewa, Warsztat kołodziejski z Mirochowa, Dworek z Ramiejów, Zagroda szkolna z Wiącków, Zagroda półgburska ze Skorzewa, Kościół ze Swornegaci, Zagroda zagrodnika ze Skorzewa, Zagroda drobnoszlachecka z Tzezbunia, Zagroda gburska z Nakli, Dworek z Piechowic, Zabudowania zagrodnika z Borska, Chałupa z Chrztowa, Chałupa z Wdzydz Tucholskich, Chałupa z Wdzydz, Wiatrak z Jeżewnicy, Chałupa ze Starej Huty, Dworek ze Skwieraw, Dworek z Radunia, Zagroda drobnoszlachecka z Czarnej Dąbrowy, Zagroda z Pogódek, Chałupa z Nowego Barkoczyna, Chlew z Kalisk, Zagroda ze Szczodrowa, Kuźnia z Lini oraz Chałupa z Klonówki.
Na planie, który otrzymacie, obiekty podzielone są także ze względu na pochodzenie – z Kaszub, z Kociewia oraz z Borów Tucholskich. Ciekawostką jest fakt, że na planie znajdziecie także oznaczenie grobu założycieli parku – wspomnianych już Teodory i Izydora Gulgowskich.
Historia Kaszubskiego Parku Etnograficznego we Wdzydzach Kiszewskich
Początki dzisiejszego muzeum etnograficznego wyglądały zdecydowanie inaczej niż to, co widzimy obecnie. W 1906 roku nauczyciel miejscowej szkoły wraz z żoną (Izydor i Teodora Gulgowscy) zakupili XVIII-wieczną chałupę, w której urządzili regionalne muzeum. Niestety dom ten w 1932 roku spłonął, ale został odbudowany i ponownie wyposażony.
Już po II Wojnie Światowej, bo w 1948 roku Teodora Gulgowska przekazała chałupę państwu. Sześć lat później postawiono niedaleko niej dom rybaka z Wdzydz Tucholskich. W 1969 roku powstał oficjalnie Kaszubski Park Etnograficzny, który w późniejszych latach zwiększał swoją powierzchnię.
Teodora i Izydor Gulgowscy
Założyciele skansenu wydali mi się wyjątkowo ciekawymi postaciami. Teodora Agata Fethke urodziła się 24 IX 1860 roku i była córką niemieckiego nauczyciela. Czternaście lat później (4 IV 1874 roku) urodził się Izydor Gulgowski. Poznali się pod koniec XX wieku i w maju 1899 roku wzięli ślub. Ona była artystką i malarką, a on nauczycielem we Wdzydzach. Rodzina była przeciwna temu związkowi – podobno Teodora musiała głodzić się przez kilka dni, aby rodzina wyraziła na nie zgodę.
21 IV 1906 roku małżeństwo wykupiło od gospodarza Michała Hinca chałupę podcieniową, która dała początek dzisiejszego muzeum. Ich marzeniem było nie tylko zachowanie budynków ale też zbieranie informacji o lokalnym rzemiośle. Początki były trudne, bo miejscowi nie rozumieli zamysłu postępowego małżeństwa, ale z czasem przekonali się do nich i pomagali im.
Izydor Gulgowski zmarł 22 XI 1925 roku, a jego żona 21 II 1951 roku – tak, jak wspominałem, oboje pochowani są na terenie parku etnograficznego.
Warto odwiedzić?
Skansen we Wdzydzach Kiszewskich bardzo nam się podobał! Sporo ciekawych obiektów w bardzo fajnej lokalizacji. Całość wrażeń dopełnia historia założycieli tego miejsca. Jadąc na Kaszuby odwiedźcie to miejsce. Zarówno młodzi jak i starsi turyści będą zadowoleni.
