Udostępnij
Mamy w świętokrzyskim jeszcze kilkanaście śladów po działalności Braci Polskich – Arian. Ich stan zachowania jest bardzo różny. Dzisiaj mam dla Was kilka słów o budowli, która uchodzi za najlepiej zachowaną w Polsce w swojej kategorii – zbór ariański w Ublinku.
Lokalizacja i dostępność
Zbór zlokalizowany jest we wsi Ublinek (świętokrzyskie). Położona jest ona 5 kilometrów od Włostowa i około 12 od Opatowa. Budynek stoi przy drodze i ciężko go pominąć bo wyróżnia się wśród innych.
Aktualnie właścicielką zboru jest pani Elżbieta Baran (od 1996 rok). Pozyskała pieniądze unijne na jego rewitalizację. Planuje ona utworzyć w nim Centrum Badania Arianizmu na Kielecczyźnie.
Historia obiektu
Obiekt powstał najprawdopodobniej przed 1630 rokiem. Jego fundatorem był prawdopodobnie Piotr Żórawski, któremu przypisuje się inicjały P.Z. umieszczone na portalu zewnętrznym obok daty i herbów. Znajdują się tam także drugie inicjały – T.Ż. (według księdza Jana Wiśniewskiego był to Tyburcy Żurawski).
W XVII wieku w obiekcie znajdował się zbór ariański wraz z pomieszczenie dla predykanta. Od połowy XIX wieku do 1945 roku budynek był własnością rodziny Winnickich. Pod koniec wojny obiekt został uszkodzony.
Zbór jest budynkiem piętrowym, podpiwniczonym (jedna piwnica z XVII a druga z XVIII wieku). Zbudowany został z kamienia i cegły. Na froncie znajduje się kamienny portal herbem Godziemba, inicjałami P. Z. i datą 1630. Poniżej umieszczony jest taki sam herb oraz inicjały T. Z.
Inne zbory
Na ziemi świętokrzyskiej znajdziemy jeszcze pamiątki po Arianach. Ich stolicą był Raków, a to zobowiązuje. Zbór w Ublinku jest dobrze zachowany, ale odwiedźcie też inne!
W niedalekim sąsiedztwie Ublinka znajduje się kompleks pałacowy we Włostowie, przy którym zbór również istniał (tekst o pałacu we Włostowie). Wśród zborów warto wymienić też budowlę w Węchadłowie (artykuł), Pęczelicach czy Łapczynej Woli.
