Udostępnij
Rzeki mijamy codziennie. Często nie zwracamy już na nie uwagi. Czas przyjrzeć im się bliżej. Zapraszam Was na pierwszy artykuł z cyklu „Od źródeł do ujścia”. Na pierwszy ogień lokalna, kielecka rzeka Silnica. Pomimo, że przepływa przez samo centrum Kielc to często Kielczanie niewiele o niej wiedzą!
Cykl „Od źródeł do ujścia”
Rzeki płyną pośród lasów i łąk, zahaczając także o miasta i miasteczka. Jeżeli ciekawi Was skąd dana rzeka wypływa i gdzie znajduje się jej ujście, to właśnie w tym cyklu znajdziecie te informacje. Rzeki mają ogromny wpływ na krajobraz, a często brały także udział w wydarzeniach historycznych. To właśnie na nich często opierają się podziały administracyjne, a niektóre bywają także drogami transportu.
Silnica – od źródeł do ujścia
Rzeka ma swoje źródła na południowo-wschodnim stoku góry Sosnowicy (szczyt mierzy 370 m n.p.m.). Jej długość to 17,4 kilometra, a zakończeniem biegu jest połączenie z Bobrzą w okolicach niecki, która pozostała po Stawie Białogońskim. Udając się w okolice ujścia zauważycie dawne urządzenia, które miały regulować poziom wody we wspomnianym stawie (został on zniszczony podczas powodzi).
O rzece
O historycznej Silnicy przeczytacie za chwilę, ale warto wiedzieć także coś o obecnej. Powierzchnia jej dorzecza wynosi ponad 50 kilometrów kwadratowych (51,1). Przez dziesiątki, a może i setki lat Silnica kojarzyła się i niestety służyła też jako ściek. To właśnie do niej trafiały zanieczyszczenia z domów, gospodarstw i hoteli.
Skąd pochodzi nazwa Silnicy?
Nazwa Silnica według legendy pochodzi z czasów Mieszka (syna Bolesława Śmiałego) i jest związana z legendą o powstaniu Kielc. To właśnie on polując w świętokrzyskich lasach zgubił się i postanowił odpocząć na polanie. Śniło mu się, że napadli go zbójcy i chcieli otruć. We śnie zobaczył także św. Wojciecha, który wskazał na ziemi miejsce, z którego wypłynął strumień. Napił się on wody z niego i nabrał znowu sił, stąd nadał jej nazwę Silnica. W drodze powrotnej znalazł kieł dzika, któremu Kielce zawdzięczają swoją nazwę, ale to już inna historia ;)
Zalew Kielecki
Na obecnej rzece Silnicy powstał Zalew Kielecki. Przez zbudowanie zapory, wody rzeki zostały spiętrzone tworząc zbiornik wodny. Kiedyś znajdowała się przy nim przystań, a w ciepłych miesiącach był pełen plażowiczów i amatorów kąpieli. Niestety od kilku lat z racji zanieczyszczenia wody kąpiel w nim jest zabroniona. Prawdopodobnie na stan wody może mieć wpływ znajdujący się nad brzegiem zalewu cmentarz ale też odprowadzanie ścieków do Silnicy, na której zalew jest zlokalizowany. Nadal możecie spotkać na nim łódki i żaglówki, ale zdecydowanie brakuje wypożyczalni kajaków czy rowerów wodnych.
Historyczna Silnica
Rzeka, którą oglądamy dzisiaj i nazywamy Silnicą tak naprawdę nią nie jest, jeżeli spojrzymy na to pod kątem historycznym. Rzeka ta to Dąbrówka, do której dawna Silnica wpada.
Historyczną Silnicę możecie zobaczyć nadal. Jest ona skanalizowana i płynie pod najstarszymi częściami Kielc. Wpływa ona do większej rzeki na wysokości Alei IX Wieków Kielc. Gdzie miała źródła pierwotnie Silnica? Istnieje kilka wersji, ale najbardziej prawdopodobna związana jest z pochodzeniem nazwy jednej z kieleckich ulic – Źródłowej! Płynęła ona w stronę kościoła św. Wojciecha, a następnie ulicą Silniczną. Zachowane są zdjęcia, na których Silnica płynie otwartym kanałem. W 1927 roku, podczas kanalizacji miasta, Silnica została częściowo zakryta. Całkowicie przykryto ją w latach 50-tych XX wieku.
W biegu rzeki
Silnica obecnie ma dwa oblicza. Przed Zalewem Kieleckim ma ona cechy dzikiej rzeki, a po opuszczeniu zalewu jest uregulowana przez większość swojego biegu. Silnica biegnie przez dawny obszar żydowskiego getta z II Wojny Światowej, następnie przecina ul. Sienkiewicza – kielecki deptak, zahacza o park im. Stanisława Staszica oraz Skwer Szarych Szeregów a następnie przy rezerwacie Kadzielnia skręca.Namiastki swojego dzikiego charakteru odzyskuje dopiero niewiele przed ujściem do Bobrzy.
Pomimo swojego miejskiego charakteru, na różnych jej odcinkach spotkać możemy ciekawe okazy fauny i flory. Od jakiegoś czasu na rzece zadomowiły się kaczki krzyżówki oraz sporadycznie inne ich gatunki. Na odcinku przed zalewem spotykane w Silnicy były także raki, a na całej długości kilkanaście gatunków ryb.
W mieście Silnica płynie pod taką postacią i taką pewnie ją znacie:
