Udostępnij
Historia geologiczna Kielc i regionu Świętokrzyskiego jest bardzo ciekawa i bogata. W samym mieście mamy wiele przykładów różnorodnych zjawisk geologicznych i śladów historycznych. Czas na Geologiczne Kielce!
Informacje ogólne
W Kielcach (na terenie miasta) znajduje się aż pięć rezerwatów przyrody, a każdy z nich ma coś wspólnego z geologią. Spacer „Geologiczne Kielce” to propozycja idealna dla rodzin z dziećmi, Kielczan jak i turystów.
Ubiór warto dostosować do tego, gdzie chcecie wejść. Da się trasę pokonać niewiele schodząc z chodnika, ale na Wietrzni, Gliniankach czy Górze Słonecznej dobre buty mogą się przydać.
Geologiczne Kielce – mapa
Spacer możecie odbyć zarówno zaczynając od Kadzielni (lub Karczówki) jak i w drugą stronę. Wersja, którą opisałem kończy się wizytą w Centrum Geoedukacji przy którym można odpocząć.
Punkty
(Karczówka + Ogród Botaniczny)
Te dwa miejsca znajdują się nieco dalej od centrum dlatego pojawiły się tutaj jako opcja. Możecie dodać je do swojego spaceru lub poświęcić im osobną wycieczkę.
Karczówka, to jeden z kieleckich rezerwatów. Obejmuje on wniesienie o tej samej nazwie. Znajduje się na nim klasztor oraz ślady górnictwa kruszcowego sprzed lat. Znajdziecie tam tematyczną ścieżkę, o której więcej przeczytacie w tekście.
Kadzielnia
Pierwszym miejscem na trasie spaceru jest Kadzielnia. Jest to rezerwat skalny utworzony w 1962 roku. Kadzielnia jest położona bardzo blisko centrum, a samo miejsce robi wrażenie zarówno w dzień jak i w nocy (posiada piękną iluminację ścian skalnych).
Na terenie rezerwatu znajduje się 25 jaskiń, z których 3 (połączone w jedną) są udostępnione do zwiedzania po wcześniejszej rezerwacji. O każdej porze roku miejsce to prezentuje się inaczej. W zimie przy sprzyjających warunkach powstaje tam lodospad do wspinaczki lodowej, a latem można skorzystać z tyrolki.
Na terenie rezerwatu znajduje się Amfiteatr, w którym odbywają się różnorodne wydarzenia kulturalne (Festiwal Harcerski, różnorodne koncerty transmitowane w telewizji).
Więcej o tym miejscu w tekście – Kadzielnia – niezwykłe miejsce w centrum Kielc.
Cmentarz Stary
Czy Geologiczne Kielce mogą kojarzyć się z wizytą na cmentarzu? Pomimo tego, że cmentarz nie do końca kojarzy się z tą tematyką, to warto na niego zajrzeć. Jest to najstarsza nekropolia w Kielcach a piękne pomniki z lokalnych surowców skalnych robią wrażenie. Warto zwrócić uwagę na żeliwne nagrobki odlewane lokalnie oraz wspomniane już pomniki z czerwonych piaskowców i „marmurów kieleckich”.
Góra Cmentarna
Położona pomiędzy Starym, a Nowym cmentarzem góra nie wyróżnia się dzisiaj niczym ciekawym geologicznie na pierwszy rzut oka. Znajduje się na niej pomnik Homo Homini i parking. Dawniej w miejscu tym znajdował się kamieniołom.
Odsłonięcia wapieni dewońskich zaobserwować możemy za wspomnianym pomnikiem. Nie są one wielkie, ale sprawny poszukiwacz odnajdzie na nich gąbki i koralowce.
Psie Górki (Góra Słoneczna)
Jeżeli spytacie Kielczan gdzie znajduje się Góra Słoneczna, to większość nie będzie potrafiła udzielić Wam na to pytanie odpowiedzi. Myślę, że skojarzenia mogą pójść bardziej w stronę Osiedla Słoneczne Wzgórze niż obiektu, który nas interesuje. Wśród mieszkańców Kielc miejsce to znane jest jako Psie Górki.
Po wejściu na szczyt (od ul. Żeromskiego) naszym oczom ukaże się stanowisko dokumentacyjne. Jest to ślad dawnego kamieniołomu na szczycie góry. Odsłaniają się tam wapienie dewonu. Wprawni poszukiwacze mogą znaleźć tam ślady skamieniałości (korale, gąbki) oraz minerały (kalcyt, galena).
Użytek ekologiczny Glinianki
Glinianki to zbiornik wodny położony tuż obok rezerwatu Wietrznia. Zajmuje on powierzchnię 1 ha. Położony jest on na gliniastym podłożu przez co woda utrzymuje się na powierzchni.
Zbiornik powstał w zagłębieniu po wydobyciu gliny na potrzeby cegielni. Wśród ciekawych zwierząt znajdziecie tutaj kilka gatunków ryb (lin, płoć, karaś), ślimaki (błotniarka, żyworódka), raka stawowego, traszki (zwyczajna i grzebieniasta), żaby (wodna, trawna), ropuchę szarą, kumaka nizinnego, jaszczurki (zwinka, żyworódka), zaskrońca, kaczkę krzyżówkę i łyskę oraz łabędzia niemego i bytującego.
Rezerwat Wietrznia
Rezerwat Wietrznia został ustanowiony w 1997 roku i nosi imię Zbigniewa Rubinowskiego. Obejmuje wzniesienie Wietrznia (312 m n.p.m.) oraz Międzygórz. Stanowi on fragment pasma Kadzielniańskiego. Jest to zespół dawnych kopalń odkrywkowych, w których pozyskiwano skały dewonu górnego.
Wśród minerałów można spotkać kalcyt, kwarc, piryt, hematyt, galenę, a skamieniałości reprezentują koralowce, ramienionogi, liliowce oraz nieco rzadsze goniatyty, trylobity czy fragmenty ryb pancernych.
Centrum Geoedukacji
Centrum Geoedukacji znajduje się na końcu rezerwatu Wietrznia. Możecie udać się do niego idąc przez rezerwat lub podjechać na znajdujący się przy centrum parking.
Centrum Geoedukacji znajduje się tuż przy kieleckim rezerwacie Wietrznia, a odpowiada za nie Geopark Kielce – miejska instytucja opiekująca się rezerwatami geologicznymi na terenie Kielc.
W centrum czeka na Was nowoczesna i interaktywna ekspozycja dotycząca różnych okresów w geologicznych dziejach Ziemi. Możecie obserwować tam różnorodne dioramy i modele organizmów, które wymarły dziesiątki milionów lat temu. Na zakończenie zwiedzania czeka na Was kapsuła, która zabierze Was w podróż do wnętrza ziemi (kino 5d).
Więcej o centrum i jego najnowszej ekspozycji znajdziecie w tekście – Centrum Geoedukacji.
Poza trasą
Geologiczne Kielce to znacznie więcej niż na trasie spaceru. Warto odwiedzić także pozostałe rezerwaty takie jak Ślichowice czy Biesak-Białogon. O kieleckich rezerwatach informacje znajdziecie w artykule – Kieleckie rezerwaty.
Kolejne miejsce, nie związane z geologią bezpośrednio to kielecka Katedra. Jeżeli chcecie zobaczyć nasze lokalne skały to powinniście je odwiedzić. Wrażenie robią portale drzwiowe wykonane z “marmurów chęcińskich”, a wprawni obserwatorzy odnajdą spore ramienionogi na posadzce. Warto to miejsce odwiedzić także ze względu na figurę świętej Barbary z galeny (siarczek ołowiu) wydobytej na Karczówce.
Miejscem niewątpliwie związanym z geologią i przemysłem wydobywczym była fabryka Alfonsa Welke. Powstała w 1876 r i nosiła nazwę „Przedsiębiorstwo Kopalń Marmurów Kieleckich”. Obecnie w jej miejscu znajduje się Osiedle Legionów, a o samej wytwórni przypomina nam tablica.
Najstarsze skały w Kielcach znajdziecie natomiast na górze Telegraf. Pochodzą one z kambru i są to piaskowce kwarcytowe, które oprócz wieku nie mają zbytnich walorów dla odwiedzających. Możecie je zaobserwować na stokach góry (np. wchodząc na szczyt w okolicach stoku narciarskiego). Warto dodać, że na zboczu Telegrafu w przeszłości istniał kamieniołom. Znajdował się on na zachodniej stronie góry, a ślady po nim są nadal widoczne.
Geologiczne Kielce czekają na odkrycie! Do dzieła! :)
